Transparantie

Door de eeuwen heen hebben kunstenaars de weergave van transparante voorwerpen als een artistieke uitdaging gezien. Al in de klassieke oudheid komen we geschilderd glaswerk tegen. In de zeventiende eeuw leven schilders zich uit bij het afbeelden van verschillende materialen: ze zijn mat of glad, weerkaatsen het licht of laten het juist door. Dat is het kunststuk bij uitstek: met ondoorzichtige verf de suggestie wekken dat iets doorzichtig is. In recentere tijden houdt het imiteren van de zichtbare werkelijkheid op doek of papier lang niet alle kunstenaars bezig, maar nog steeds stellen ze in stillevens soms een roemer of een glazen vaas op. Transparantie is meer dan alleen een stoffelijke eigenschap van vensters en water, van sluiers en zeepbellen. Een glas toont zijn inhoud; een raam laat licht door en verbindt de wereld binnen met die van buiten. Een bril helpt je beter te zien, maar kan tegelijk je blik ook kleuren en vervormen. Een donkere bril verbergt de ogen van de drager. Glas dat ondoorzichtig is, kaatst het licht terug: een spiegel dus. Kunstenaars die een zelfportret maken, tekenen of schilderen in de eerste plaats iemand in de spiegel. Ze kijken niet naar ons, maar naar zichzelf, net zo geconcentreerd als naar ieder ander onderwerp waar ze mee bezig zijn: een aquarium, een raam in een atelier, een portret van een vrouw in de gedaante van de godin Diana. Of een stilleven met een glas.