Misdaadverhaal
De omzwervingen van de Lentetuin van Van Gogh
Het is een spannend verhaal, de roof van het schilderij De Lentetuin van Vincent van Gogh in 2020. Vooral ook voor Andreas Blühm, algemeen directeur van het Groninger Museum, die na de diefstal niet wist of hij het kunstwerk ooit weer terug zou zien.
“Het was voor mij dag om niet te vergeten. Op 11 september 2023, een hete late zomerdag, zat ik te lunchen in een café in Amsterdam. Heel ontspannen zat ik daar niet, maar nerveus te wachten op een bevrijdend telefoontje van kunstdetective Arthur Brand. Hij zou bellen met nieuws waar we al ruim drie jaar naar uitkeken: De Van Gogh is terug!
Dit schilderijtje werd namelijk midden in de nacht van 30 maart 2020, tijdens de wereldwijde lockdown, op brute wijze uit het Museum Singer in Laren gestolen. Het hing daar als bruikleen van het Groninger Museum op een tentoonstelling over tuinen in de kunst. Vincent schilderde de tuin van zijn ouderlijk huis, de pastorie in het Brabantse Nuenen. Nadat hij in 1885 van Nuenen naar Antwerpen en later naar Parijs vertrok, zou hij dit werk niet meer zien. Zijn moeder wist er ook geen raad mee en na enkele omzwervingen belandde het bij een galerie in Rotterdam die het in 1903 van een stabiele houten achterkant en een lijst voorzag. In 1962 werd het aan de Gemeente Groningen en dus aan het Groninger Museum geschonken.
Zittend in het café kwam iedere voorbijganger mij verdacht voor. Wie zou De Lentetuin al die tijd in bezit gehad hebben en waarom? De dief zat al lang in het gevangenis. Handelde hij in opdracht, of wilde hij iemand afpersen?
Toen kwam het verlossende telefoontje: “Je mag langskomen.” Het was mijn taak om het werk te identificeren. Je wilde tenslotte geen kopie in ontvangst nemen. De identificatie was niet moeilijk. Je kon de achterkant bekijken en daar informatie vinden zoals etiketten met een naam en de nummers die het museum aan kunstwerken geeft.
Ik ontdekte ook de nieuwe krassen, die op de door de dieven gemaakte foto’s al te zien waren, vlak nadat het schilderij gestolen werd. Want helaas werd het schilderij bij de roof beschadigd. Daarom grijpen we de kans om nu eindelijk grondig onderzoek te doen. Niet alleen naar beschadigingen, maar we kijken ook naar de schilderlagen die Vincent van Gogh zelf aanbracht. En wat we nu ontdekt hebben is dat Van Gogh al in de winter met het schilderen was begonnen, maar de bladeren en enkele bloemetjes pas in het voorjaar toevoegde. Zo werd een wintertuin een lentetuin.“
Over het werk
Lentetuin, de pastorietuin te Nuenen in het voorjaar
Vincent van Gogh
1884 Olieverf op doek op paneel
Groninger Museum
