2000.0021

Langs moeders graf, Langs het kerkhof/Langs moeders graf, Langs moeders graf of De Zandvoortse visser,

In 1856 voltooide Israëls de dramatische voorstelling van een visser die, terugkomend van de visvangst, met zijn beide kinderen langs het graf van zijn overleden vrouw loopt. Sinds jaar en dag wordt dit schilderij als een omslagpunt in zijn oeuvre beschouwd. Door het gewone leven van eenvoudige mensen als thema te nemen, richtte Israëls zich op de genrekunst. Maar Langs moeders graf valt op door zijn grote afmetingen, terwijl de formaten van de genreschilderijen doorgaans bescheiden waren. Israëls sloot door het werken op groot formaat aan bij ontwikkelingen in het Europese realisme. Daarmee had hij kennis gemaakt op de Parijse Wereldtentoonstelling van 1855, waar zich voor het eerst een groep buitenlandse kunstenaars met voorstellingen van het volksleven op groot formaat had gemanifesteerd. Thematisch is dit ambitieuze genreschilderij, dat oogt als een historiestuk, complex. Israëls heeft twee bestaande motieven, de thuiskomst van de visser en de weduwe aan het graf, gecombineerd en tot een ongewone en uniek gebleven voorstelling uitgewerkt. De iconografie van de thuiskomst van de visser kent een aantal vaste kenmerken, zoals het strand als plaats van handeling, de aanzeilende of reeds afgemeerde boten, de vrolijke begroeting tussen de familieleden en het op de arm pakken van het jongste kind door de vader. Israëls veranderde dit gegeven sterk door de blijmoedige thuiskomst een uiterst smartelijk accent te geven. Ook het andere motief, de weduwe die gewoontegetrouw met of zonder haar kinderen de dood van haar man aan diens graf betreurt, werd gevarieerd door in plaats van de achterblijvende vrouw de vissersweduwnaar af te beelden. Op deze wijze ontstond een ongebruikelijke combinatie van een visser, die bij zijn terugkeer van zee niet zijn gelukkige gezin aantreft, maar de moederloze kinderen en het graf van zijn overleden vrouw.

1856

19e eeuw

schilderijen, figuurstukken

olieverf, doek